Politieke opstelling jaren tien

Van de Burgwal en Wiegel halen minister Hennis op in een pantserwagen, 2015.
Van de Burgwal en Wiegel halen minister Hennis op in een pantserwagen, 2015.

Was de JOVD in de eerste tien jaar na de eeuwwisseling in sociaalculturele zin wat naar rechts opgeschoven, in het eropvolgende decennium zou zij zich ook op sociaaleconomisch terrein in een aantal opzichten rechtser opstellen. Zo wees de jongerenorganisatie het basisinkomen, dat zij in de jaren tachtig hartstochtelijk had bepleit, in 2010 af. Tom Leijte, JOVD-voorzitter van oktober 2014 tot oktober 2015, vond het een relikwie uit de tijd ‘van het Veronica-liberalisme: lekker jezelf kunnen zijn. De vrijblijvendheid die daaruit volgt is voor mij onverteerbaar’ – geen plichten, ‘maar wel het recht om maandelijks duizend euro te incasseren’.

Ook wilde de JOVD de studiefinanciering vervangen door een sociaal leenstelsel. Daarvan was zij al sinds 1996 voorstander: studenten mochten best zelf financieel investeren in hun eigen toekomst. In 2010 ging de JOVD dit programmapunt meer benadrukken. Toen de Internationale Socialisten in Amsterdam demonstreerden tegen de mogelijke invoering van het sociaal leenstelsel, liet de JOVD een vliegtuigje over de hoofdstad vliegen met een banner met de tekst ‘I love sociaal leenstelsel’. In 2015 werd het nieuwe stelsel ingevoerd, wat ook inhield dat medezeggenschapsraden in het hoger onderwijs invloed kunnen uitoefenen op de begroting van hun instelling. De JOVD nam het voortouw tot de oprichting van de onafhankelijke liberale studentenraadspartij De Vrije Student. Een van punten uit het programma was de efficiënte besteding van de financiële middelen, zo veel mogelijk ten behoeve van de verbetering van het onderwijs. De Vrije Student is vanaf 2015 in de Amsterdamse universiteitsraad vertegenwoordigd, en voor kortere periodes in Nijmegen, Groningen en Utrecht. In september 2018 stapten twee raadsleden uit de fractie van De Vrije Student van de Universiteit van Amsterdam omdat huns inziens de JOVD te veel invloed had op de studentenpartij.

LogoIn het meer rechtse profiel paste ook het streven van de JOVD om te komen tot een verhoging van het defensiebudget, zoals onder andere werd betoogd in het Politiek Kernpunten Programma 2014-2018 (PKP). Om dit punt kracht bij te zetten, reed JOVD-voorzitter Matthijs van de Burgwal in 2015 samen met oud-VVD-leider en erevoorzitter van de JOVD Hans Wiegel in een pantserwagen naar het Binnenhof in Den Haag.

Vrijdenkerruimte
Columniste Umar opent een pop-up JOVD-vrijdenkersruimte, 2016.

De JOVD bleef in de jaren na de aanslag op de redactie van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo door moslimfundamentalisten opkomen voor een zo ruim mogelijke uitleg van de vrijheid van meningsuiting. In 2016 opende columniste Ebru Umar een vrijdenkersruimte van de JOVD. Hierin waren verboden boeken en controversiële cartoons te zien, zoals cartoons van Charlie Hebdo en Theo van Goghs boek Allah weet het beter. De meningsvrijheid had echter wel een grens voor de JOVD. Het voornemen van de groep ‘Geen 4 Mei Voor Mij’ in 2018 om bij de dodenherdenking op de Dam lawaai te maken, werd scherp veroordeeld: ‘De Nationale Dodenherdenking verstoren gaat écht te ver.’

De JOVD wierp zich op als waakhond voor het recht op privacy. In 2014 maakte zij een parodie op het verkiezingsfilmpje van de VVD, waarin de moederpartij werd gewezen op het belang van privacy. Hoewel de JOVD tegen referenda was, riep zij in 2017 de kiezers op ‘nee’ te stemmen in het referendum Wet op Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, vanwege het recht op privacy.

Het PKP, dat sinds de jaren zeventig grofweg elke vijf jaar werd uitgebracht, werd in oktober 2018 omgedoopt tot Politiek Programma (PP). Het nieuwe Politiek Programma 2019-2022 was beduidend uitgebreider en gedetailleerder dan zijn voorgangers.

Een vliegtuig met JOVD-banner vliegt over een betoging van de Internationale Socialisten, 2010.
Een vliegtuig met JOVD-banner vliegt over een betoging van de Internationale Socialisten, 2010.